ایتالیا خریدار تجهیزات طلاسازی ایران

فرشاد ستوده نیا- خبرنگار

به گزارش سایت اخبار طلا گلدنیوز؛ اصفهان که از سوی اهالی اقتصاد، قطب طلای کشور نام گرفته، در تولید دستگاه‌های طلاسازی هم در سطح منطقه سرآمد دیگر کشورها و به‌عنوان صادرکننده برتر شناخته می‌شود.

اصفهان قطب تولید تجهیزات طلاسازی

طبق آماری که از انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلای اصفهان در دسترس است ۳۷ تولیدکننده ماشین‌‌‌آلات تولید طلا در استان اصفهان مشغول به فعالیت هستند که محصولات خود را به کشورهای منطقه و حتی به صاحبان برند در این حوزه صادر می‌کنند. به‌طوری که بنا به گفته رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا و جواهر اصفهان حدود ۸۰‌درصد از تولید تجهیزات و ماشین‌آلات طلاسازی کشور در اصفهان انجام می‌گیرد. همچنین این استان، سهم ۹۰ درصدی از صادرات ماشین‌آلات و تجهیزات طلاسازی کشور را به خود اختصاص داده است.

چنین ادعا می‌شود که دستگاه‌های ایرانی از لحاظ کیفی با اروپایی‌ها هم برابری می‌کند. مگر تفاوت‌های ناچیزی که مرتبط با ادوات فنی و دانش روز است و اگر دستیابی به این امکانات میسر بود، طلاسازی و تجهیزات مربوطه در ایران، نسبت به دیگر رقبا در رده‌های بسیار بالاتری قرار می‌گرفت. قطعا در وهله نخست خدمات‌دهی و راه‌اندازی اولیه و مساله دیگر قیمت مناسب‌تر دستگاه ایرانی نسبت به مشابه خارجی از ویژگی‌های قابل‌توجهی است که خرید تجهیزات ساخت داخل را به‌صرفه‌تر و برای خریداران خارجی جذاب‌تر می‌کند.

باوجود قابلیت‌ها و توانمندی‌های مناسب در بخش ماشین‌آلات طلاسازی اما فعالیت در این عرصه از تولید تا صادرات با مشکلاتی هم روبه‌روست که مهم‌ترین آن به شرایط تحریمی کشور بازمی‌گردد.

از نگاه فعالان، عمده مشکلات، مرتبط با قطعاتی است که تامین آنها وابسته به خارج از کشور است یا کلا در دسترس نیست.

در حالی که برای برخی از دستگاه‌های تولید داخل، نمونه خارجی یافت نمی‌شود؛ اما شرایط بازار به‌گونه‌ای شده که انگیزه را از فعالان گرفته و ادامه مسیر را برای عده‌ای ناممکن ساخته است.

طلایی‌مینایی با اشاره به ساخت برترین تجهیزات طلا‌سازی در اصفهان می‌گوید: تکنولوژی یکسری از قطعات، بسیار پیشرفته است و هنوز در داخل موجود نیست.

رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا و جواهر اصفهان تاکید می‌کند: عمده‌ترین چالش برای فعالان این بخش، مشکلات گمرکی قطعات مورد نیازی است که در داخل تولید نمی‌شود و ناچار به واردات آن هستیم. به گفته این مسوول مشتریان دستگاه‌های طلاسازی اصفهان غالبا، کشورهایی مانند عراق، افغانستان، پاکستان و آسیای میانه هستند. از کشورهای اروپایی هم مشتریانی داریم؛ حتی ایتالیا که خود تولیدکننده بهترین ماشین‌آلات است خریدار تجهیزات طلاسازی اصفهان است.

وی اظهار می‌کند: با توجه به سودآوری بالای صادرات طلا و تجهیزات آن اگر موانع و مشکلات حل شود این کالا دوباره به دوران طلایی خود باز خواهد گشت.

طلا‌سازی از صنایع لوکس؟

فرهاد بهادر، دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ‌های قیمتی استان اصفهان نیز می‌گوید: اصفهان، علاوه بر جایگاه تاریخی خود به‌عنوان پایتخت طلای ایران، امروزه یکی از مراکز مهم صنعتی در زمینه تولید ماشین‌آلات و تجهیزات تخصصی طلاسازی محسوب می‌شود. این استان میزبان شرکت‌های پیشرو و دانش‌بنیانی است که برخی از آنها توانسته‌اند محصولات خود را به بازارهای پیشرفته بین‌المللی ازجمله کشورهای اروپایی صادر کنند و این موفقیت، نتیجه‌ای از ترکیب سه عامل مهم پیشینه هنری غنی، بهره‌گیری از نوآوری‌های فنی و تعهد ملی به پیشرفت است.

این فعال اقتصادی در پاسخ به اینکه پیشینه ساخت تجهیزات طلا به چه زمان بازمی‌گردد می‌گوید: هنر طلاسازی در اصفهان ریشه‌ای کهن دارد و از دوران باستان تا صفویه به‌عنوان یک میراث ارزشمند توسعه‌ یافته است.

وی ادامه می‌دهد: در بازار بزرگ اصفهان، این هنر به یک صنعت تبدیل شد و زرگری شکل گرفت. هم‌زمان با شکوفایی هنر زرگری، ابزارها و تکنیک‌های ساخت نیز تکامل یافتند و این پیوند تاریخی میان هنر و فناوری، امروز بخش جدایی‌ناپذیر صنعت طلای اصفهان است. بهادر تصریح می‌کند: درواقع، تجربه قرن‌ها نشان داده است که صنعت طلا و تولید تجهیزات آن ارتباط تنگاتنگی دارند؛ هر جا طلاسازی رونق یابد، نیاز به ماشین‌آلات پیشرفته نیز احساس می‌شود. او در ارتباط با خودکفایی در تولید این نوع از تجهیزات اظهار می‌کند: اگر خودکفایی را صرفا به تولید تجهیزات سنتی محدود کنیم، می‌توان گفت ایران در این بخش به خودکفایی رسیده است. بااین‌حال، در بعد فناوری همچنان در مسیر توسعه قرار دارد.

بهادر تاکید می‌کند: برخی ماشین‌آلات طلاسازی تولیدشده در اصفهان توانایی رقابت با محصولات کشورهای پیشرفته‌ای همچون ایتالیا، آلمان و ترکیه را دارند، اما نگرش سنتی به فرآیندهای تولید و مقاومت در برابر فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی و خودکارسازی (اتوماسیون) پیشرفته توسط برخی طلاسازان سنتی باعث شده است که در برخی بخش‌ها ازنظر کیفیت و به‌روزرسانی تجهیزات عقب بمانیم. این در حالی است که شرکت‌های دانش‌بنیان اصفهان ظرفیت جهش به سمت انقلاب صنعتی چهارم را دارند.

وی بیان می‌کند: متاسفانه، طلاسازی و تجهیزات مرتبط در ایران هنوز به‌عنوان یک صنعت لوکس و غیرضروری تلقی می‌شود، اما واقعیت، خلاف این تصور را نشان می‌دهد.

او توضیح می‌دهد: برآوردها نشان می‌دهد که هر کیلوگرم طلا به‌طور مستقیم برای چهار نفر اشتغال ایجاد می‌کند و زنجیره‌ای از مشاغل وابسته را نیز فعال می‌سازد. علاوه بر این، این صنعت با مصرف اندک آب و میزان ناچیز آلایندگی (به لطف پیشرفت‌های فناورانه)، به‌ویژه در استان کم‌آبی مانند اصفهان، یک نمونه موفق از توسعه پایدار محسوب می‌شود.

بهادر در ادامه می‌گوید: کاهش تعداد کارگاه‌های تولیدی طلا در اصفهان از حدود ۲هزار به ۶۰۰ کارگاه، نه‌تنها بیانگر افت تعداد تولیدکنندگان است، بلکه نشان‌دهنده فرسایش زنجیره ارزش این صنعت است. این روند، مستقیما بر تقاضا برای تجهیزات و ماشین‌آلات طلاسازی اثر گذاشته و باعث ایجاد چرخه معیوب رکود تولید – کاهش نوآوری شده است. درصورتی‌که اصفهان ظرفیت تبدیل‌شدن به قطب طراحی و صادرات ماشین‌آلات طلاسازی در خاورمیانه را دارد، مشروط بر اینکه سیاستگذاری‌ها اصلاح شوند.

وی تاکید می‌کند: برای خروج از این شرایط، سه تحول اساسی موردنیاز است: نخست، فناوری که شامل ایجاد مراکز تحقیق و توسعه مشترک بین دانشگاه‌های معتبر و شرکت‌های تولیدی برای توسعه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری است. پس‌ازآن تعریف مجدد صنعت طلا به‌عنوان یک صنعت استراتژیک و ارائه مشوق‌هایی مانند معافیت‌های مالیاتی به شرکت‌های مبتنی بر فناوری و درنهایت هم بهره‌گیری از ظرفیت‌های دیپلماسی اقتصادی برای بازاریابی تجهیزات در بازارهای هدف با تقاضای بالا که از ضروریات است.

پیشگام تحول فناوری در صنعت طلا

ماشین‌آلات تخصصی طلا و جواهر از آن بخش‌های متاثر از تحریمی بوده که در کنار صنعت طلا، نقره و فلزات گرانبها در فهرست تحریم‌ها قرار گرفت؛ اما اکنون با تلاش و همیاری متخصصان داخلی و مجموعه‌های بزرگ صنعتی، توان ساخت ماشین‌آلات مدرن در این صنعت فراهم ‌شده است. تا جایی که با تولید غالب قطعات و لوازم و ماشین‌های طلاسازی در داخل، فاصله ما با کشورهای دیگر در زمینه تولید این تجهیزات بسیار، ناچیز اما همچنان ضعف‌هایی وجود دارد که رفع آن نیازمند همکاری هم‌زمان دولت، بخش خصوصی و جامعه علمی است. چنانچه امروز تصمیم‌های هوشمندانه‌ای اتخاذ شود، اصفهان و به‌تبع آن ایران نه‌تنها جایگاه تاریخی خود را بازخواهد یافت، بلکه به‌عنوان پیشگام تحول فناوری در صنعت طلای منطقه نیز شناخته خواهد شد